Class 7 Sanskrit Chapter 11 Question Answer द्वीपेषु रम्यः द्वीपोऽण्डमानः| NCERT Solutions for Class 7 Sanskrit Deepakam दीपकम्

Here are clearly discuss about Sanskrit Class 7 Chapter 11 Question Answer द्वीपेषु रम्यः द्वीपोऽण्डमानः

Sanskrit Class 7 Chapter 11 Question Answer द्वीपेषु रम्यः द्वीपोऽण्डमानः

कक्षा 7 संस्कृत पाठ 11 के प्रश्न उत्तर द्वीपेषु रम्यः द्वीपोऽण्डमानः

Class 7 Sanskrit Chapter 11 NCERT Solutions द्वीपेषु रम्यः द्वीपोऽण्डमानः

प्रश्न।1. पाठं पठित्वा अधोलिखितानि पदानि परस्परं मेलयन्तु -

(पाठ को पढ़कर निम्नलिखित पदों को परस्पर मिलाइए ।)

क	ख
हान्दुमान	एलीफेण्टा
कालापानी	श्वेतारेणुः
जारवा	सावरकरः
स्वराजद्वीप	सेल्यूलरकारागार
राधनागरतटः	जनजातिः
स्वातन्त्र्यवीरः	अण्डमान

उत्तराणि -
(क) – (vi)

(ख) – (iv)

(ग) – (v)

(घ) – (i)

(ङ)–(ii)

 (च)–(iii)

प्रश्न। 2 . अधोलिखितानां प्रश्नानाम् उत्तराणि पूर्णवाक्येन लिखन्तु -

(निम्नलिखित प्रश्नों के उत्तर पूर्ण वाक्य में लिखिए।)

(क) रामायणकाले अण्डमानद्वीपस्य नाम किम् आसीत्?

उत्तर: रामायणकाले अण्डमानद्वीपस्य नाम ‘हंडुकमान्’ आसीत्।

(ख) स्वातन्त्र्यवीर सावरकरः कति वर्षाणि कष्टं सोढवान्?

उत्तर: स्वातन्त्र्यवीरः सावरकर : मातृभूमेः रक्षणाय दश वर्षाणि यावत् कल्पनातीतं घोरं कष्टं सोढवान्।

(ग) अण्डमानद्वीपे काः जनजातयः निवसन्ति ?

उत्तर: अण्डमानद्वीपे काश्चन् अण्डमानी, ओङगी, जारवा, सेण्टिनली इत्यादयः विशिष्टाः जनजातयः निवसन्ति ।

(घ) अण्डमानद्वीपे आजीविकार्थं जनाः किं कुर्वन्ति ?

उत्तर: अण्डमानद्वीपे जनाः मुक्तामालाः शुक्तिशिल्पानि, नारिकेल-शिल्पानि उपस्कराः च इत्यादीनाम् उत्पादनेन वाणिज्येन च तेषाम् आजीविका चलति । केचन कृषिकार्येण मत्स्यव्यापारेण च जीविकां निर्वहन्ति ।

(ङ) अन्ते सर्वे मिलित्वा कं श्लोकं गायन्ति ?

उत्तर:  हुतात्मनां पूततपःस्थलीयं
विनायकादिस्तुतिभाजनानाम्।
स्वराष्ट्रधर्म ननु शिक्षयन्ती
सुदर्शनीया भुवि तीर्थकल्पा ।।

प्रश्न। 3. पाठं दृष्ट्वा रिक्तस्थानानि पूरयन्तु -

(पाठ को देखकर खाली स्थान भरिए ।)

(क) अण्डमानद्वीपस्य राजधानी ………… अस्ति ।

(ख) सूर्याश: गृहं गत्वा ………. अण्डमानस्य अन्वेषणम् अकरोत् ।

(ग) प्रथमशताब्द्याम् अस्य नाम ………. इति आसीत् ।

(घ) अस्मिन् द्वीपे ………. इति कारागारम् अस्ति।

(ङ) वयं स्वातन्त्र्यवीराणां ……… सुखेन जीवामः ।

(च) कालापानी ………. संस्थायाः वैश्विकसम्पदः सूच्यां संरक्षितम्।

(छ) कृषिकार्येण ……….. च जीविकां निर्वहन्ति ।

उत्तराणि -

(क) श्रीविजयपुरम्

(ख) जालपुटे

(ग) अंगादेमन्

(घ) सेल्युलर

(ङ) बलिदानेन

(च) यूनेस्को

(छ) मत्स्यव्यापारेण

प्रश्न। 4. अधोलिखितानां विशेषण- विशेष्यपदानां मेलनं कृत्वा रिक्तस्थानानि पूरयन्तु -

(निम्नलिखित विशेषण – विशेष्य पदों का मिलान करके खाली स्थान भरिए ।)

उत्तराणि -

प्रश्न। 5. पट्टिकातः समुचितानि पदानि चित्वा विशेषणानुसारं विशेष्यपदं लिखन्तु -

(पट्टिका से उचित पदों को चुनकर विशेषणानुसार विशेष्यपद लिखिए।)

(वृक्षान्, गुरुकुलम्, गृहे, तटस्य, पाठशालां, पुस्तकानि, शाटिकायां, गजाय, युवती, मार्ग:)

(क) नूतने …………….

(ख) पवित्रं …………

(ग) रक्तायां ……….

(घ) उत्तमानि ………..

(ङ) सुदीर्घः ………..

(च) सुन्दरी ………..

(छ) उन्नतान् ………..

(ज) विशालां ………..

(झ) स्थूलाय ………..

(ञ) तस्य ………..

उत्तराणि -
(क) गृहे

(ख) गुरुकुलम्

(ग) शाटिकायां

(घ) पुस्तकानि

(ङ) मार्ग:

(च) युवती

(छ) वृक्षान्

(ज) पाठशालां

(झ) गजाय

(ञ) तटस्य

प्रश्न। 6. पट्टिकातः सर्वनामविशेषणपदानि चित्वा वाक्यानि पूरयत-

(पट्टिका से सर्वनाम – विशेषण पदों को चुनकर वाक्य भरिए।)

(ते, तस्मिन्, तत्, तेषां, एषा, तौ, तस्यै, ता:, तेन, सः)

(क) ……….. पुष्पाणाम् उद्यानम् अस्ति।

(ख) …….. वृद्धा आपणं गच्छति ।

(ग) ……… चित्रे चन्द्रयानम् अस्ति ।

(घ) ……… शिक्षकः संस्कृतं पाठयति ।

(ङ) ………. बालकाः जलं पिबन्ति ।

(च) ……. पुष्पम् आकर्षकम् अस्ति।

(छ) ….. कन्दुकेन क्रीडन्ति ।

(ज) ……. शिक्षिकाः गीतं शिक्षयन्ति ।

(झ) ………. मयूरौ नृत्यतः ।

(ञ) ………. बालिकायै पुस्तकानि यच्छ।

उत्तराणि -
(क) तेषां

(ख) एषा

(ग) तस्मिन्

(घ) सः

(ङ) ते

(च) तत्

(छ) तेन

(ज) ता:

(झ) तौ

(ञ) तस्यै

प्रश्न। 7. पाठे प्रयुक्तानि अव्ययपदानि क्रियापदानि च चित्वा समुचिते स्थाने लिखन्तु -

(पाठ में प्रयुक्त अव्यय एवं क्रियापदों को चुनकर उचित स्थान पर लिखिए।)

अव्ययानि  यथा -कुत्र

क्रियापदानि  यथा -स्मरामि

उत्तराणि -

अव्ययपदानि – कुत्र, खलु, बहु, आम्, न, एव, कश्चन, किञ्चित्, अद्य, अपि, य:,तदा, समीचीनं, तत्र, अहो, काचित्,

महती, इति, अपरं, एव ।

क्रियापदानि – स्मरामि जानन्ति, अस्ति, जानीमः, दर्शयन्ती, अकरवम्, आसीत्, सूचयतु, सोढवान्, जीवामः, निवसन्ति,

संरक्षितम् अकरोत् तिष्ठन्ति, अगच्छम्, दृष्टवन्तः, दृष्टवान्, चलन्ति, दृश्यते, कुर्वन्तिं।

प्रश्न। 8. निम्नलिखितानां पदानां स्वरूपं सावधानं दृष्ट्वा उदाहरणानुसारं लिखन्तु -

(निम्नलिखित पदों को ध्यानपूर्वक देखकर उदाहरण अनुसार लिखिए।)
यथा – समुद्रस्य मध्ये समुद्रमध्य

(क) द्वीपानां समूहः ………..

(ख) रामायणस्य काले ………..

(ग) भारतस्य भूमिः ………..

(घ) उद्योगस्य विषयः ………..

(ङ) देशस्य भक्तः ………..

(च) समुद्रस्य तलम् ………..

उत्तराणि -

(क) द्वीपसमूह:

(ख) रामायणकाले

(ग) भारतभूमिः

(घ) उद्योगविषयः

(ङ) देशभक्तः

(च) समुद्रतलम्

NCERT Class 7 Sanskrit Chapter 11 Extra more Questions and Answers द्वीपेषु रम्यः द्वीपोऽण्डमानः

प्रश्न 1. उचित-सर्वनामशब्दरूपाणि चित्वा वाक्यपूर्तिः क्रियताम् -
(उचित सर्वनाम शब्दरूपों को चुनकर वाक्यपूर्ति कीजिए ।)

(क) या बालिका दिल्ली नगरात् आगता …….. ‘नाम रश्मिः वर्तते ।
(i) तस्याम्
(ii) तस्य
(iii) तस्याः
(iv) ताम्
उत्तर: (iii) तस्याः

(ख) ……….. कक्षायां बालिकाः पठन्ति ।
(i) अस्याम्
(ii) अस्मिन्
(iii) इमाम्
(iv) अस्याः
उत्तर: (i) अस्याम्

(ग) अपूर्वः कोऽपि कोशोऽयं विद्य ……… भारति!
(i) त्वाम्
(ii) तव
(iii) त्वया
(iv) युष्मभ्यम्
उत्तर: (ii) तव

(घ) ………… जगत् ईश्वरस्य अस्ति।
(i) इदम्
(ii) इयम्
(iii) अयम्
(iv) इमानि
(i) इदम्
उत्तर: (ii) इयम्

(ङ) ……… अधुना कुत्र गच्छथ ?
(i) त्वम्
(ii) युवाम्
(iii) यूयम्
(iv) त्वाम्
उत्तर: (iii) यूयम्

(च) वृक्षाणां सुरक्षा ……… कर्त्तव्यं अस्ति ।
(i) अस्माकम्
(iii) अहम्
(ii) अस्मान्
(iv) वयम्
उत्तर: (i) अस्माकम्

प्रश्न 2. रेखांकितपदानि आधृत्य प्रश्ननिर्माणं कुरुत -
(रेखांकित पदों से प्रश्ननिर्माण कीजिए ।)

(क) एतस्य भारतस्य मानचित्रं अस्ति ।
(i) कस्य
(ii) कम्
(iii) कस्याः
उत्तर: (i) कस्य

(ख) अध्यापिका मानचित्रे अण्डमानद्वीपपुञ्जं दर्शयति ।
(i) के
(ii) कस्मिन्
(iii) का
उत्तर: (ii) कस्मिन्

(ग) अण्डमानद्वीपस्य राजधानी ‘श्रीविजयपुरम् अस्ति ।
(i) कस्याः
(ii) कम्
(iii) कस्य
उत्तर: (iii) कस्य

(घ) रामायणकाले अस्य द्वीपस्य नाम ‘हंडुकमान्’ आसीत्।
(i) कदा
(ii) कथम्
(iii) किमर्थम्
उत्तर: (i) कदा

(ङ) अस्य द्वीपस्य महती भूमिका अस्ति ।
(i) कीदृशी
(ii) कीदृश:
(iii) कीम्

उत्तर: (i) कीदृशी

(च) एकदा पित्रा सह भ्रमणाय तत्र अगच्छम्।
(i) कम्
(ii) केन
(iii) कदा
उत्तर: (ii) केन

(छ) सेण्टिनली जनजातीयाः समाजात् दूरे तिष्ठन्ति ।
(i) कस्मात्
(ii) कस्याः
(iii) कात्
उत्तर: (i) कस्मात्

प्रश्न 3. निम्नप्रश्नानाम् उत्तराणि विकल्पेभ्यः चित्वा लिखत -
(निम्नलिखित प्रश्नों के उत्तर विकल्पों से चुनकर लिखिए।)

(क) त्वं कथा जयपुरनगरं ………..?
(i) अगच्छः
(ii) अगच्छत्
(iii) अगच्छम्
उत्तर: (i) अगच्छः

(ख) श्वः ……….. कोऽपि न जानाति ।
(i) भविष्यसि
(ii) भविष्यति
(iii) भविष्यामि
उत्तर: (ii) भविष्यति

(ग) यूयं कुत्र …….?
(i) स्थ
(ii) सन्ति
(iii) स्थ:
उत्तर: (i) स्थ

(घ) अहं पाठं बारम्बारं ………..।
(i) स्मरावः
(ii) स्मरामि
(iii) स्मरतिं
उत्तर: (ii) स्मरामि

(ङ) अहं पित्रा सह भ्रमणाय तत्र ………..।
(i) अगच्छम्
(ii) अगच्छत्
(iii) अगच्छन्
उत्तर: (i) अगच्छम्

(च) किं भवान् स्वराजदीपं ………..।
(i) दृष्टवन्तः
(ii) दृष्टवान्
(iii) दृष्टवन्तौ

उत्तर: (ii) दृष्टवान्

(छ) जलचरै: प्रवाल शृङ्खलाभिः च अलङ्कृतः इव ………..।
(i) दृश्यते
(ii) दृश्यन्ते
(iii) दृश्येते
उत्तर: (i) दृश्यते

प्रश्न 4. उचित – शब्दरूपैः रिक्तस्थानानि पूरयत -
(उचित शब्द रूपों से खाली स्थान भरिए ।)

(क) अस्मिन् द्वीपे बहवः …….. निवासंति।
(i) जनाः
(ii) जनः
(iii) जनस्य
उत्तर: (i) जनाः

(ख) तेषां बलिदानेन एव ……… सुखेन जीवामः ।
(i) अहं
(ii) वयं
(iii) भवान्
उत्तर: (ii) वयं

(ग) आजीविकायै …….. उद्यानानां निर्माणं अकरोत् ।
(i) सर्वकारः
(ii) सर्वकारम्
(iii) सर्वकारस्य
उत्तर: (i) सर्वकारः

(घ) ………. नाम किम् अस्ति ?
(i) भवतः
(ii) भवान्
(iii) भवताम्
उत्तर: (i) भवतः

(ङ) ……. पाठस्य विषये सङ्केतं दत्तवती ।
(i) भवतः
(ii) भवती
(iii) भवान्
उत्तर: (ii) भवती

(च) ……. कथां कथितवती ।
(i) अध्यापिका
(ii) अध्यापक:
(iii) अध्यापिका:
उत्तर: (i) अध्यापिका

(छ) ……….. पाठं पाठितवान्।
(i) शिक्षिका
(ii) शिक्षक:
(iii) शिक्षिका:
उत्तर: (ii) शिक्षक:

प्रश्न 5. मञ्जूषातः उचितं अव्ययपदं चित्वा रिक्तस्थानानि सम्पूरयत-
(मञ्जूषा से उचित अव्ययपद चुनकर रिक्त स्थान भरिए ।)

मञ्जूषा
हृय:, आम्, अपरं, कुत्र, यावत्, अद्य, एव, काचित्

(क) अण्डमानद्वीपपुञ्ज ………. अस्ति?

(ख) एतस्य विषये किञ्चित् ……… जानीमः ।

(ग) ……… अहं तत्र अगच्छम्।

(घ) भारतस्य इतिहासे अस्य द्वीपस्य ……… विशिष्टा भूमिका अस्ति ।

(ङ) …….. महती भूमिका अस्य द्वीपस्य ।

(च) अस्य ……. नाम ‘कालापानी’ अस्ति ।

(छ) एतत् शब्दं श्रुत्वा …….. भीतिः भवति ।

(ज) देशभक्तः दश वर्षाणि …….. घोरं कष्टं सोढवान्।

उत्तर:

(क) कुत्र
(ख) अद्य
(ग) ह्यः
(घ) काचित्
(ङ) आम्
(च) अपरं
(छ) एव
(ज) यावत्